ད་ལྟ་བོད་ཡིག་ཏུ་སྤྱོད་བཞིན་པའི་མིང་ཚིག་འགའ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། རྒྱ་སྐད་ནས་ཐད་བསྒྱུར་བྱས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ཡིན་ནམ་གང་ལྟར་རྒྱ་སྐད་མི་ཤེས་མཁན་ཞིག་གི་ངོས་ནས་ཚིག་དེའི་གོ་བ་ལོན་དཀའ་བ་ཞིག་འདུག  དེར་བརྟེན་མིང་ཚིག་འདིའི་གྲས་ལ་ཐུགས་སྣང་འདྲེན་ཕྱིར་གང་དྲན་པ་འགའ་ཞིག་ཚིག་ཐོར་བཏབ་པ་ཡིན།  

དུས་རབས་སྔོན་མའི་མཇུག་ཏུ་ཞལ་བཞུགས་པའི་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་དག་ལ་སུན་འབྱིན་མཛད་ཡོད། རྗེ་དམུ་དགེ་བསམ་གཏན་རྒྱ་མཚོ་ (1914-1993)མཆོག་གི་བཀའ་རྩོམ་ “རྒྱ་སྐད་དང་བོད་སྐད་བར་གྱི་ཁྱད་པར་མདོ་ཙམ་བརྗོད་པ།” ཞེས་པའི་ནང་། རྒྱ་སྐད་དུ་བོད་སྐད་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་ཉམས་པ། མངའ་རིས་ལ་ ཨ་ལིས། བླ་བྲང་ལ་ལ་པུ་ལང་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་དང་། རྒྱ་བོད་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་ཐོན་སྐྱེད་མི་འདྲ་བ། རིལ་མ་ལ་ལུག་སྐྱག   བེའུ་ལ་ ཟོག་ཕྲུག་ཟེར་བ་ལྟ་བུ། བསྒྱུར་ཚུལ་གྱི་སྒོ་ནས་རྒྱ་སྐད་ལ་བོད་སྐད་ཀྱི་མིང་དོན་ཤོར་བ། དགེ་ལུགས་པ་ལ་ ཆོས་སེར་བོ། རྙིང་མ་བ་ལ་ཆོས་དམར་པོ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ། བྱ་བའི་ཡུལ་དང་བྱ་བ་གཉིས་ཀྱི་གནས་མི་འདྲ་སྟེ། བོད་སྐད་ལ་བྱ་བའི་ཡུལ་སྔོན་དང་བྱ་བ་རྗེས་སུ་བརྗོད་དགོས། རྒྱ་སྐད་ལ་གོ་ལྡོག་དགོས། ཇ་འཐུང་ལ་ འཐུང་ཇ། ཟེར་བ་ལྟ་བུ། རྣམ་དབྱེ་སྦྱོར་རྒྱུ་ཡོད་མེད་ཀྱི་དབང་གིས་བརྗོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ། རྒྱ་སྐད་དཔེར་ན། ང་ལྟ། ང་མཐོང་། བོད་སྐད་ངས་ལྟ། ངས་མཐོང་། ལྟ་བུ་དང་། མིང་ཚིག་གཅིག་བྱ་ཚིག་ཏུའང་གྱུར་པ་དེ་རྒྱ་སྐད་ལ་མེད་ཅིང་བོད་སྐད་ལ་ཡོད་པ། དཔེར་ན། བཏུང་བ་ཞིམ་པོ་བཏུང་བ་ན༎ རོ་འཛིན་རོ་ཡིས་ཚིམ་པར་གྱུར༎ ལྟ་བུ་དང་། དེ་བཞིན་བདག་སྒྲ་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཁྱད་པར། རྟ་བ།-རྟ་བཞོན་པའི་མི། ཚོང་བ།-ཚོང་མི། ལྟ་བུ་སོགས་ད་དུང་དོན་ཚན་གཞན་གསུམ་དང་བཅས་དོན་ཚན་བཅུ་བགྲངས་ནས་བོད་རྒྱ་སྐད་གཉིས་ཀྱི་དབྱེ་བ་གསུངས་འདུག [1] འདི་མཚུངས་མཁས་དབང་ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་(1910-1985)མཆོག་གིས་ཀྱང་ཡིག་སྒྱུར་གྱི་སྐོར་ལ་བཀའ་སློབ་གནང་ཡོད། དཔེར་ན། “མིང་ཚིག་གསར་བ་རྩོམ་སྒྱུར་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་བསམ་འཆར་འགའ་ཞིག” ཅེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ནང་ ད་ལྟའི་ཡིག་བསྒྱུར་གྱི་དཀའ་ངལ་སྐོར་ཞིག་ཀྱང་གསུངས་འདུག་སྟེ། དཔེར་ན་མིང་ཚིག་གཅིག་གྱུར་མེད་པ་དེ་ངེས་པར་སེལ་ཐབས་བྱེད་དགོས་པ་དང་། དེ་ལ་མིང་ཚིག་གསར་བཟོའི་སྐབས་ བོད་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ། མི་མང་གི་ཁ་ལ་འབྱར་བའི་ཚིག་ལ་ངོས་ལེན་བྱེད་དགོས་པའི་དཔེར་མཚོན་ “ངང་ལག”་ལྟ་བུ་བཀོད་འདུག [2] འདི་དག་དཔེ་མཚོན་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན།

ཉེ་ཆར་གྲགས་ཆེ་བའི་དྲ་བ་མཆོད་མེ་ཞེས་པ་འདི་པར་གཞི་གསར་པ་ཞིག་གི་སྟེང་ཐོན་འདུག དེར་ “མཆོད་མེ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དྲ་བའི་པར་གཞི་གསར་བ་ཤར་གཏོང་བྱས་ཡོད།” ཅེས་འཁོད་འདུག ཤར་གཏོང་ཡིན་ནམ་ཡང་ན་ནུབ་གཏོང་ཡིན། གཏོང་བ་ཡིན་ནམ་བཏང་བ་ཡིན། ཡང་ན་བཀྲམས་པ་ཡིན། ཤར་གཏོང་ཟེར་བ་འདི་མི་དམངས་དཀྱུས་མའི་ཁ་བརྡའི་ཁྲོད་ན་མེད་པ་ནི་གསལ་ངེས། འདི་ལ་དགོངས་ཚུལ་གང་འདྲ་ཡོད།

དེ་ནས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་རེད། དཔེར་ན་དྲ་བ་ཞིག་ཏུ་ “༄༅།།2014ལོའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དགོངས་འགྲེལ་ལས་དོན་གྱི་ཞིབ་བསྡུར་ཚོགས་འདུ་པེ་ཅིང་དུ་འཚོགས་པ།” ཞེས་ཐོན་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་རེད། བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་བོད་ཀྱི་སྔ་མོའི་བསྟན་བཅོས་ཁག་ན་ཡོད་པ་ཞིག་ངས་མ་མཐོང་། བོད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་ “ནང་པའི་བསྟན་པ་”འམ་ “ཆོས་” སོགས་ཀྱིས་གོ་ནུས་པ་ཡོད། ད་བོད་བརྒྱུད་ཟེར་བ་འདིའི་གོ་དོན་ཅི་རེད། བོད་བརྒྱུད་ནས་ཅིག་ལ་ཕྱིན་པའི་དོན་རེད་དམ། དེ་ཡིན་ན་བོད་ཡིག་སྤྱོད་སའི་ཡུལ་དེ་ན་ད་དུང་དར་བཞིན་པའི་ཉེར་ལེན་ལ་བརྟེན་ནས་བརྒྱུད་ཅེས་པའི་ཚིག་འདི་བོད་ཡིག་ལ་ཨེ་འཇུག་བསམས།

ཡང་ཕྲན་དཔྱད་ཟེར་བ་དང་ཁ་བྱང་གི་འགྲེལ་ཟེར་བ་དེ་འདྲ་འདུག ཕྲན་དཔྱད་ཅེས་པ་འདིའི་བོད་ཡིག་གི་གོ་དོན་ལ་བརྟགས་ན་ཕྲན་ནི་ཆུང་བ་དང་ཡང་ན་གུས་པ་བདག་ཅེས་པའི་གོ་དོན་ཡོད། དཔྱད་ལ་ནི་གོ་དོན་ནོར་འགྲོ་ས་དེ་འདྲ་མེད། དཔྱད་པ་ཆུང་ཆུང་ངམ་ཡང་བདག་གི་དཔྱད་པ་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན་ནམ། བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་ཐོག་ནས་བརྟགས་ན་འདི་ནི་བསྐྱར་ཞིབ་ཅེས་པའི་ཚིག་འདི་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་འདྲ། ཁ་བྱང་གི་འགྲེལ་ཟེར་བ་དེ་ནི་ཁ་བྱང་ལ་འགྲེལ་པ་བརྒྱབ་པ་ལྟ་བུའི་གོ་དོན་སྟོན་ནུས་མོད་དེ་ཡང་མིན་པ་འདྲ། དོན་དུ་འདི་ནི་ཨིན་ཡིག་གི་ subtitle ཞེས་པའི་དོད་ཅིག་ཨེ་ཡིན།

ཡང་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་སློབ་མ་ལ་ “དངོས་གཞིའི་སློབ་མ་”ཞེས་པ་ཞིག་འདུག དངོས་གཞི་ཟེར་ན་ཅི་རེད། དངོས་པོའི་རྨང་གཞི་རེད་དམ། ང་དངོས་གཞིའི་སློབ་མ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་ན་ངས་ནི་ “ང་སློབ་མ་ངོ་མ་ཡིན།”ཟེར་བ་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་གོ་འགྲོ     གོང་གསལ་གྱི་མིང་ཚིག་འདི་དག་ནི་གོ་བ་ལེན་བདེ་པོ་མེད་པའམ་ངེད་ཀྱི་བློ་ངོར་མ་བདེ་བའི་དཔེ་མཚོན་སྐོར་ཞིག་ཡིན། འདི་དག་ནི་རྒྱ་སྐད་ཀྱི་ཤན་ཞུགས་པའི་མིང་ཚིག་ཡིན་སྙམ་སྟེར་ཞིང་། གཙོ་བོར་མིང་ཚིག་བཟོ་མཁན་དང་སྤྱོད་མཁན་ཚོས་མི་དམངས་དཀྱུས་མས་གོ་ཐུབ་མིན་ལ་དགོངས་པ་མ་བཞེས་པ་ཡིན་ཆེ་སྙམ།

དེ་ནས་ཞོར་དུ་དེང་སང་ཀུ་ཤུ་རྟགས་ཅན་དང་སྒེའུ་ཁུང་རྟགས་ཅན་སོགས་ཀྱི་རྟགས་ཅན་སྐོར་ཞིག་འདུག   ཁྱེད་ཀྱི་ཁ་པར་དེ་གང་ཡིན་ཞེས་དྲིས་ན། དེ་ཀུ་ཤུ་ཡིན་ཞེས་ལན་འདེབས་རུང་སྙམ། སྐབས་འདིར་ཀུ་ཤུ་ནི་ཤིང་ཏོག་མིན་པ་ཤེས་ངེས། ཀུ་ཤུ་ཡི་མིང་ཚིག་འདིས་ཁུར་པོ་གསར་པ་ཞིག་འཁུར་ཐུབ་ན་ང་ཚོས་དེ་ལ་སེར་སྣ་བྱེད་དགོས་དོན་ཡང་མི་འདུག་དྲན་ནོ།།

[1]རྗེ་དམུ་དགེ་བསམ་གཏན་རྒྱ་མཚོའི་གསུང་འབུམ་པོད་དྲུག་པ་བཞུགས་སོ།། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༡༩༩༧ ལོར། ཤོག་གྲངས་ ༤༠༡ ནས་ ༤༡༦

[2]ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་རྗེ་བཙུན་འཇིགས་མེད་རིགས་པའི་བློ་གྲོས་མཆོག་གི་གསུང་འབུམ། གླེགས་བམ་དྲུག་པ། མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ༢༠༠༧ ལོར། ཤོག་གྲངས་ ༡༥༦ ནས་ ༡༥༨